Ελαιομυλωνάς

Η καλλιέργεια της ελιάς αποτελούσε και αποτελεί σημαντική δραστηριότητα στην αγροτική ζωή της Λέσβου. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα άρχισαν να κατασκευάζονται τα πρώτα ατμοκίνητα ελαιοτριβεία, όπου η επεξεργασία ελαιόκαρπου για την παραγωγή λαδιού γινόταν στους ελαιόμυλους, που λειτουργούσαν είτε χειροκίνητα είτε με υποζύγια. Οι ελαιόμυλοι ανήκαν σε έναν ή περισσότερους ιδιοκτήτες και απασχολούσαν αρκετούς εργάτες. Το άλογο γύριζε με μάγγανο τα “βόλια” για την άλεση της ελιάς και την υπόλοιπη εργασία διεκπεραίωναν τα εργατικά χέρια, ενώ τα χειροκίνητα πιεστήρια δούλευαν με τη βοήθεια ενός αδραχτιού (κοχλία). Οι ελαιομυλωνάδες είχαν ισχυρές και πολυμελείς συντεχνίες στα χωριά και τις κωμοπόλεις της Λέσβου. Μέχρι το 1912 οι Τούρκοι φορολογούσαν τους ελαιοπαραγωγούς σε είδος με το σύστημα της δεκάτης και η παραγωγή στους ελαιόμυλους ελέγχονταν από τον φοροελεγχτή (μαμούρη).  Τα πρώτα ατμοκίνητα ελαιοτριβεία χτίστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα. Η βιομηχανία του ατμού επέτρεπε την άλεση μεγαλύτερης ποσότητας ελαιόκαρπου, καθώς και την ταχύρρυθμη παραγωγή ελαιόλαδου πολύ καλής ποιότητας. Τα ελαιοτριβεία χτίστηκαν με κεφάλαια λέσβιων εμποροκτηματιών και γαιοκτημόνων και αποτελούσαν ιδιαίτερα προσοδοφόρες επιχειρήσεις. Από τη δεκαετία του 1920 άρχισαν να χτίζονται και πολλά συνεταιριστικά ελαιοτριβεία. Τα ατμοκίνητα ελαιοτριβεία περιορίστηκαν πολύ τα μεταπολεμικά χρόνια, εξαιτίας της παρακμής της αγροτικής οικονομίας, ενώ από τη δεκαετία του 1970, τα εναπομείναντα ελαιοτριβεία άρχισαν να μετατρέπονται σε σύγχρονα ηλεκτροκίνητα και φυγοκεντρικά, που απασχολούν ελάχιστο εργατικό δυναμικό.

Μετάβαση στο περιεχόμενο