Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Δαμάνδρι

Η Μονή Δαμανδρίου βρίσκεται στην περιοχή του Πολιχνίτου και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ιδρύθηκε κατά τους Μεταβυζαντινούς χρόνους, εποχή κατά την οποία ιδρύονται στο νησί πολλές εκκλησίες και μονές. Το μοναστήρι είναι γνωστό ως «Δαμάνδρι» ονομασία που σύμφωνα με την παράδοση, οφείλεται στο ότι η μονή φαίνεται να είναι χτισμένη στα ερείπια του ομώνυμου μικρού βυζαντινού οικισμού ο οποίος μνημονεύεται σε Μητροπολιτικό κώδικα του 1567 – 1652. Σήμερα σώζεται το παλαιό καθολικό του μοναστηριού και τα βοηθητικά κτίρια, τα οποία φιλοξενούσαν για τρεις περίπου δεκαετίες το γηροκομείο της Μητρόπολης. Το καθολικό της μονής είναι μονόχωρη κεραμοσκεπής βασιλική, μικρών διαστάσεων. Οι τοιχογραφίες του ναού χρονολογούνται τον 16^ο περίπου αι. και μερικές έχουν πιθανότατα επιζωγραφιστεί κατά τον 18^ο αι. (1733) από τον Χιώτη αγιογράφο Μιχαήλ Χωματζά. Για το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού χρησιμοποιήθηκαν και διάφορα τμήματα από τέμπλα άλλων ναών της γύρω περιοχής και χρονολογείται στην Όψιμη Τουρκοκρατία. Η Μονή έφερε παλαιότερα δύο αξιόλογες φορητές εικόνες, του Χριστού και της Παναγίας Οδηγήτριας. H πρώτη απ’ αυτές μεταφέρθηκε πριν αρκετές δεκαετίες στον ναό της Παναγίας στην Αγιάσο, ενώ η εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας φυλάσσεται σήμερα στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μυτιλήνης.