Αρχοντικό Βαρελτζήδαινας

Το αρχοντικό της Βαρελτζήδαινας βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού της Πέτρας, στα βόρεια παράλια της Λέσβου. Χρονολογείται στα τέλη του 18ου – αρχές 19ου αιώνα και αποτελεί σημαντικό δείγμα της κοσμικής αρχιτεκτονικής της όψιμης οθωμανικής περιόδου στη Λέσβο. Διατηρεί αρκετά από τα κύρια γνωρίσματα των αρχοντικών μακεδονικού τύπου, παραλλαγές του οποίου απαντούν στον χώρο της ευρύτερης βαλκανικής χερσονήσου. Το διώροφο αρχοντικό ήταν αρχικά κλεισμένο με περίβολο και αποτελούσε μέρος μεγάλης γεωργικής έκτασης, ακολουθώντας την τυπική αρχιτεκτονική διάταξη αντίστοιχων κατοικιών. Το ισόγειο, λιθόδμητο με λιγοστά ανοίγματα διατηρεί τον φρουριακό χαρακτήρα των παλαιότερων πυργόσπιτων κατά το μεσαιωνικό πρότυπο των αμυντικών πύργων. Σε αντίθεση, ο όροφος αποτελεί στο μεγαλύτερο τμήμα του ελαφριά κατασκευή από μπαγδατί (ξύλινος σκελετός ενισχυμένος με λάσπη και άχυρο). Συγκρατείται με ξύλινες αντηρίδες (φουρούσια) και προεξέχει από τα όρια της τοιχοποιίας του ισογείου, προσθέτοντας ωφέλιμο χώρο στα δωμάτια. Στο κέντρο της πρόσοψης του ορόφου υπάρχει εξώστης με κεραμοσκεπή και βάση σε σχήμα κόλουρου κώνου ο οποίος καλύπτει τα δύο φουρούσια που τον συγκρατούν. Ο ισόγειος χώρος διατηρεί εσωτερικά την τυπική διμερή διάρθρωση των αρχοντικών κατοικιών με δύο επιμήκη δωμάτια, ένα εκ των οποίων χρησίμευε σαν αποθήκη. Η εσωτερική διαρρύθμιση του ορόφου ακολουθεί το σχήμα του εγγεγραμμένου σε τετράγωνο σταυρού με τέσσερα δωμάτια στις γωνίες και άλλα δύο στις κεραίες, γύρω από έναν κεντρικό χώρο υποδοχής (χαγιάτι). Τα δωμάτια του άνω ορόφου, όπου ζούσε η οικογένεια, διαθέτουν πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο: ξύλινα ταβάνια με εξαιρετικά δείγματα ξυλογλυπτικής, γύψινα πλαίσια και κορνίζες, τοιχογραφίες λαϊκής τεχνοτροπίας με σκηνές παραθαλάσσιων και βουκολικών τοπίων, φυτικά και γεωμετρικά μοτίβα, κ.ά. Την περίοδο 1999 – 2000 πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης του αρχοντικού από το Υπουργείο Πολιτισμού με τη δημιουργία επισκέψιμου χώρου και αίθουσας πολυμέσων για το κοινό.

Γενικές Πληροφορίες:

Διεύθυνση: Πέτρα, 81109, Λέσβος

Τηλέφωνο: (+30) 22530 41510

Fax: (+30) 22510 40112

E-mail: efales@culture.gr