Κάστρο Σιγρίου

Το Κάστρο του Σιγρίου βρίσκεται στο ακρωτήριο του ομώνυμου παραθαλάσσιου οικισμού στα δυτικά παράλια της Λέσβου, σε κοντινή απόσταση από το σύγχρονο λιμάνι. Ο κίνδυνος πειρατικών επιδρομών, σταθερό σημείο αναφοράς των περιηγητών για την περιοχή ήδη από τον 17ο αιώνα, αποτέλεσε τον καθοριστικό παράγοντα για την οχύρωση της δυτικής πλευράς της Λέσβου. Η γεωγραφική του θέση και η φυσική προστασία του λιμανιού του από τις νησίδες Νησιώπη και Σεδούσα το ανέδειξαν σε σημαντικό σταθμό του διαμετακομιστικού εμπορίου αλλά και σημείο από το οποίο εξάγονταν μεγάλες ποσότητες βελανιδιού, του κυριότερου προϊόντος της δυτικής Λέσβου κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, στις αγορές της Αγγλίας και Ιταλίας, ως πρώτη ύλη για βυρσοδεψία. Το φρούριο, τετράγωνης κάτοψης με οχυρωματικούς πύργους στις τέσσερις γωνίες, είναι αρκετά μικρότερο από τα αντίστοιχα της Μυτιλήνης και της Μήθυμνας. Στην ανατολική πλευρά του δεσπόζει η κεντρική πύλη με διπλό τόξο κατασκευασμένο από καλολαξευμένους λίθους που σχηματίζει κόγχη. Διαθέτει δίφυλλη ξύλινη θύρα επενδεδυμένη με σιδερένια ελάσματα τα οποία συγκρατούνται με εφηλίδες. Το εξωτερικό τόξο αποτελείται από εναλλασσόμενους λευκούς και ερυθρούς λίθους, από ασβεστόλιθο και ηφαιστειακό τραχείτη. Ιδρυτική επιγραφή άνωθεν της εσωτερικής τοξοστοιχίας η οποία φέρει το μονόγραμμα του σουλτάνου Osman III τοποθετεί το έτος οικοδόμησης του κάστρου στο 1757 και αποδίδεται σε πρωτοβουλία του αρχιναυάρχου του οθωμανικού στόλου Σουλεϊμάν πασά. Στο εσωτερικό της οχύρωσης, τα κελιά που σχηματίζονται στο πάχος της τειχοποιίας χρησίμευαν για τη διαμονή της μόνιμης φρουράς. Σε κοντινή απόσταση από το κάστρο οικοδομήθηκαν κατά τον 18ο και 19ο αιώνα δημόσια κτήρια και κατασκευές όπως τζαμί, λουτρό, σχολείο και υδραγωγείο. Μετά τον σεισμό του 1889 το τρουλοσκέπαστο τζαμί ανοικοδομήθηκε με διαφορετικό ρυθμό και, από το 1928, λειτουργεί ως εκκλησία. Το λουτρό, αντιθέτως, διατηρείται σε κακή κατάσταση. Σύμφωνα με γραπτές πηγές, στο τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα ο σουλτάνος διατηρούσε στο κάστρο φρουρά 100 ανδρών. Κατά τη διάρκεια του 19ου και έως τις αρχές του 20ου αιώνα αποτέλεσε τον πυρήνα γύρω από τον οποίο αναπτύχθηκε ο οικιστικός ιστός. Μαρτυρίες περιηγητών περιγράφουν τον οικισμό ως ένα φτωχό χωριό που αριθμεί περίπου 60 οικίες στα μέσα του 19ου αιώνα. Η κατάρρευση μεγάλου τμήματος των τειχών του κάστρου μετά τον ισχυρό σεισμό που έπληξε τη δυτική Λέσβο το έτος 1889, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η σύγχρονη πολεμική τέχνη δεν εξυπηρετούνταν πλέον από τις οχυρώσεις των κάστρων, αποτελούν τους λόγους για την κακή κατάσταση διατήρησής του στο τέλος του 19ου αιώνα. Το κάστρο διατήρησε τον αποκλειστικά στρατιωτικό του χαρακτήρα έως το 1912, έτος προσάρτησης της Λέσβου στην ελληνική επικράτεια. Σύμφωνα με μαρτυρία, χρησιμοποιήθηκε τελευταία φορά το 1915 κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ως ορμητήριο και ναυτική βάση για τα γαλλικά στρατεύματα. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923, στο Σίγρι εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την Τένεδο και τα νησιά της Προποντίδας.

Γενικές Πληροφορίες:

Διεύθυνση: Σίγρι, 81112, Λέσβος

Τηλέφωνο: (+30) 22510 22087, (+30) 22510 40716, (+30) 22510 42589,  (+30) 22510 40135, (+30) 22510 40136

E-mail: efales@culture.gr