Ναός Παναγίας Τρουλωτής, Πύργοι Θερμής

Ο βυζαντινός ναός της Παναγίας Τρουλωτής είναι χτισμένος στους Πύργους Θερμής στην κορυφή ενός λόφου. Χρονολογείται τον 14^ο – 15^ο αι. Ονομάστηκε Παναγία Τρουλωτή (ή Τουρλωτή), γιατί είναι ένας από τους ελάχιστους ναούς με τρούλο στο νησί και μία από τις σπάνιες περιπτώσεις που τον θόλο του τρούλου κοσμεί η εικόνα της Θεοτόκου αντί του Παντοκράτορα. Ανήκει στον τύπο του απλού τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με κυλινδρικό τρούλο. Οι διαστάσεις του είναι μικρές, γεγονός που δημιούργησε την ανάγκη να προεκταθεί στη δυτική του πλευρά, για να αυξηθεί η χωρητικότητά του και να είναι δυνατή η κάλυψη των αναγκών της ενορίας ως προς τον εκκλησιασμό των πιστών. Στη βόρεια πλευρά του νάρθηκα προσκολλήθηκε αργότερα και μικρός εξωνάρθηκας που δεν υφίσταται σήμερα.

Ο ναός εξωτερικά φαίνεται λιτός, χτισμένος από ντόπιο υλικό με αργολιθοδομή, με ελάχιστα στοιχεία πλίνθινου διακόσμου, που περιορίζεται στα παράθυρα. Μαρμάρινα μέλη σε δεύτερη χρήση βρίσκονται εντοιχισμένα σε διάφορα μέρη του ναού. Αρχαία επιγραφή έχει εντοιχιστεί στα αριστερά της εισόδου, ενώ στη δυτική πλευρά δύο μαρμάρινες ανάγλυφες πλάκες απεικονίζουν θηριομαχία και θηρίο που σπαράζει ελάφι.

Εσωτερικά ο ναός ήταν κάποτε κατάγραφος από τοιχογραφίες. Σήμερα σώζεται μικρό τμήμα αυτών στον τρούλο, στους τοίχους και στους πεσσούς. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται με επιγραφή στο έτος 1650.