Καφενείο “Ερμής”

Το καφενείο αποτελούσε έναν από τους βασικότερους πολιτιστικούς θεσμούς της καθημερινής ζωής στην Ελλάδα. Αντιπροσωπεύουν το παραδοσιακό τρόπο ζωής, τα ήθη, έθιμα και τους θεσμούς του εκάστοτε τόπου. Υπάρχουν πάρα πολλά παλαιά και ιστορικά καφενεία στη Λέσβο. Ο αριθμός των καφενείων με αισθητικό ενδιαφέρον στο νησί ξεπερνά τα εκατό και δεν υπάρχει χωριό που να μην έχει κάποιο καφενείο που να λειτουργεί από παλιά. Παρακάτω παρουσιάζονται ενδεικτικά κάποια από τα καφενεία του νησιού:

Το καφενείο «Ερμής» βρίσκεται στην Επάνω Σκάλα Μυτιλήνης. Πρόκειται για παμπάλαιο τούρκικο μαγαζί που χρονολογείται το 1800. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών, το 1922, το καφενείο πέρασε στην οικογένεια του Γιώργου Σπανουδάκη ο οποίος ήρθε από τη Μικρά Ασία και το αγόρασε από έναν Τούρκο. Εκείνη την εποχή σέρβιρε ούζο, ναργιλέδες και καφέ και έκλεινε στις 7 το βράδυ. Το 1977 το καφενείο το παρέλαβε η Κυβέλη, εγγονή του Γιώργου Σπανουδάκη, και το ανακαίνισε όσο πιο πιστά μπορούσε. Εκτός από καφέ στη χόβολη προσφέρει και ξεχωριστούς μεζέδες. Η ατμόσφαιρα του μαγαζιού είναι μοναδική, η επίπλωση και η διακόσμηση σε μεταφέρει σε μια άλλη εποχή.

Το Πανελλήνιον ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1916 και αποτελεί ένα από τα ιστορικά καφενεία της Μυτιλήνης. Για δεκαετίες αποτελούσε το κέντρο ζωής της πόλης, σηματοδοτώντας την ανάπτυξη της αστικής τάξης της Μυτιλήνης. Ήταν ιδιαίτερα πολυτελές, υπενδεδυμένο από δερμάτινους καθρέφτες, καπελιέρες και καθρέφτες, ενώ από τις αρχές λειτουργίας του υπήρχαν δύο γαλλικά μπιλιάρδα. Κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, πραγματοποιούνταν θεατρικές παραστάσεις στο πατάρι, ενώ στο χώρο ακουγόταν ραδιόφωνο που δεν υπήρχε ακόμα στα σπίτια. Αρχικά στο καφενείο σύχναζαν μόνο οι αριστοκράτες της πόλης και αργότερα χωρίστηκε σε δύο τμήματα, που από την μια καθόταν η ελίτ της πόλης και από την άλλη η εργατική τάξη, καθώς υπήρχε διαχωριστική γραμμή, που χώριζε το μαγαζί σε πάνω και κάτω μέρος. Μετά από 13 χρόνια συνεχούς λειτουργίας το ιστορικό καφενείο που στόλιζε την προκυμαία της Μυτιλήνης κλείνει οριστικά, σκορπίζοντας θλίψη στους θαμώνες του.

Στον ορεινό οικισμό της Αγιάσου, υπάρχουν διάσπαρτα μικρά υπαίθρια καφενεδάκια τα οποία διατηρούν αναλλοίωτα τα στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του χωριού. Χαρακτηρίζονται από ενδιαφέροντα φωτεινούς και συχνά απρόσμενους συνδυασμούς χρωμάτων και ξύλινες λεπτομέρειες που επικρατούν συνήθως στο τέμπλο, στο μπουφέ, στο ταβάνι ή στις κορνίζες των παραθύρων. Στο στενό και περιορισμένο χώρο τους ξεχύνονται αμέτρητες μυρωδιές με πιο συνηθισμένες αυτές του φρεσκοκομμένου καφέ, των ζεστών αφεψημάτων, των μεζέδων, της ξυλόσομπας ή των κάρβουνων από το τζάκι, μεταφέροντας έτσι τον επισκέπτη σε μια άλλη, ξεχασμένη εποχή. Αξίζει λοιπόν να τα επισκεφτεί κανείς και να απολαύσει τον καφέ του στη χόβολη ή να δοκιμάσει παραδοσιακά ροφήματα όπως το ξακουστό αγιασώτικο καϊνάρι συνοδευόμενα από σπιτικά σιροπιαστά γλυκά ή γλυκά του κουταλιού φτιαγμένα πάντα από φρέσκα φρούτα και λαχανικά εποχής.

Το Αθανασιάδειον καφενείο χτίστηκε το 1902 και βρίσκεται στην αγορά του Πλωμαρίου. Ο χώρος του χρησιμοποιήθηκε για να φιλοξενήσει λαϊκές εκδηλώσεις, πολιτικές συγκεντρώσεις, μουσικές παραστάσεις ενώ παλιότερα πραγματοποιούνταν και θεατρικές παραστάσεις καθώς και κινηματογραφικές προβολές.