Αρχοντικά Μυτιλήνης

Κατά τον 18^ο με 19^ο αι. η πόλη της Μυτιλήνης γνώρισε μια περίοδο πρωτοφανούς οικονομικής ανάπτυξης και ακμής καθώς το νησί αποκτά σχέσεις με προηγμένα κέντρα της Ανατολής, όπως την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, ενώ η επαφή της με τη Δύση θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την οικονομία της αλλά και την κοινωνία με νέες αξίες, δομές και αισθητικά ρεύματα που γίνονται διακριτά στον τρόπο ζωής και σκέψης των κατοίκων της, στην τέχνη και στην αρχιτεκτονική. Τα αρχοντικά που χτίστηκαν την περίοδο αυτή αποτελούσαν κατοικίες των πλούσιων αστών της πόλης, οι οποίοι επιδίδονταν κυρίως σε εμπορικές και ναυτιλιακές δραστηριότητες. Τα κτίρια συνδυάζουν την κλασική ελληνική τεχνοτροπία με στοιχεία της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής (μπαρόκ, νεογοτθικά, αναγεννησιακά, νεοκλασικά). Η εξέλιξη των προτύπων της κατοικίας τεκμηριώνεται σε τρεις διακριτές φάσεις, την πρώιμη (1850 -1880), τη μεσαία (1880 – 1900) και την ώριμη (1900 – 1930), κατά τις οποίες η κατοικία διατυπώνει τόσο αισθητικά όσο και κατασκευαστικά τις διαφορετικές ανάγκες στέγασης, ανέσεων και εξοπλισμού. Σε μια πρώτη φάση λοιπόν, τα αρχοντικά επηρεάζονται από τον βαυαρικό νεοκλασικισμό και τον μπαρόκ ρυθμό, ή του Second Empire, και χαρακτηρίζονται από συμμετρία και μια αυστηρότητα που πρόσδιδαν μεγαλοπρέπεια στα σπίτια έτσι ώστε να χαρακτηριστούν δικαιολογημένα «αστικά μέγαρα». Η τυπολογία διακρίνεται για την υιοθέτηση ενός συμμετρικού προτύπου με άξονα το διαμπερές, μεγαλοπρεπές χολ και με δύο δωμάτια εκατέρωθεν. Οι επίσημοι χώροι διατάσσονται στον τελευταίο όροφο, που ενίοτε εμπλουτίζεται με σαχνισί. Στη μεσαία φάση, τα αρχοντικά χαρακτηρίζονται από ελεύθερα σχήματα, αλληλοδιείσδυση των όγκων, έντονη κλίση στη στέγη, και μια ασυμμετρία που έκφραζε το στιλ picturesque (γραφικό). Τέλος η κατοικία της ώριμης περιόδου αποτελεί μια απλουστευμένη και βελτιωμένη παραλλαγή του μεγάρου της μεσαίας φάσης, συγκεντρώνοντας εξελιγμένα τυπολογικά χαρακτηριστικά σε ένα συνεκτικό, εύχρηστο και λειτουργικό πρότυπο οίκησης, εμφανίζοντας συγγένεια με το αστικό πρότυπο του δεύτερου, μεγαλύτερου κέντρου της αυτοκρατορίας, της Σμύρνης.